बोहणी or नी bōhaṇī or nī f (भवानी, because ascribed to her auspices, through H) The first sale of goods occurring after the dawning of the day. It is usually for ready money; and the luck of the day is viewed as determined by it. Ex. शेर तांदूळ सारुके सजगणी ॥ इतकीच रोख जाली बो0 ॥. बोहणीचे प्रहरीं or पाहरीं At the hour of बोहणी; in the early morning.

लाभदायक बोहणी. (ना.) खरतर      

स्त्री० भवानी, विक्रीचा आरंभ.

स्त्री. १ दुकानदारानें सकाळीं दुकान उघडल्यावर होणारी पहिली विक्री. ही बहुधा रोखीची करतात, व तिच्यावरून लाभ-हानि समजते. 'शेर तांदूळ सारुके सजगणी । इतकीच रोख जाली बोहणी ।' २ (ल.) आरंभ; सुरवात. 'बोह- णियेसीचि येवढें । भारी जेथ ।' -ज्ञा १८.७८४. ३ लाभ. 'पावे सद्गति बोहणीसचि तया ज्ञानामृतें बोहणी ।' -मृगीचरित्र १. [सं. भवानी का. बोणी] ॰चे प्रहरीं-पाहरीं-पारीं-बोहणीचे वेळीं; सकळीं.

वि. १ खडतर पहा. २ स्पष्ट; निर्भीड. ॰बोहणी- स्त्री. (ना.) लाभदायक बोहणी.

स्त्री. १ आरंभ; सुरुवात बोहणी पहा. २ चिन्ह; शकुन. 'लाभ अथवा हानी । थोड्यामध्येंचि भोवनी ।' -तुगा ३३५३. [भवानी]

भवानी bhavānī f (S) The goddess Párvatí in her pacific form. Pr. सवा रुपयाची भ0 सोळा रुपयांचा गोंधळ. 2 See बोहणी.

स्त्री. १ सौम्य रूप धारण केलेली पार्वती देवी 'देउनि विजय-वर असा झाली अन्तर्हिता भवानी ती ।' -मोभीष्म १.५०. २ बोहणी पहा. [सं.] म्ह॰ सवा रुपयाची भवानी व सोळा रुपयांचा गोंधळ. ॰कवडी-स्त्री. सामान्य कवडी. दही- कवडी, सगुणी कवडी व भवानी कवडी अशा कवडीच्या तीन जाती आहेत.

पु. न. १ अडथळा, अपशकुन करणें; हटक; प्रतिकूलता; नड; अडचण. 'आजचा दिवस नाट लागला.' 'मुळींच भेटलासी आतां । नाट लागलें संचिता ।' -तुगा १२८. २ दुर्दैव; अभाग्य; अननुकूलता; एखादी बिघडविणारी, नासणारी, अपकारक, अड- थळा आणणारी, इजा इ॰ करणारी अशी योजना, शक्ति. 'आज काम व्हावयाचें परंतु आज काय नाट लागलें तें समजेना.' -वि. अमंगल; अशुभ; अननुकूल; आडफाट्या; नुकसानकारक (वेळ, मुद्दा इ॰). [सं. नष्ट; प्रा. णट्ठ] ॰भाजणें-जाळणें-अमंगलता, अननुकूलता काढून टाकणें, तिचा नाश करणें. म्हणजेच बोहणी करणें; एखादी गोष्ट हिंमत बांधून छातीनें करणें. ॰बाट-पु. १ कमनशिबाची गोष्ट, अपराध, दोष, काळिमा, डाग, उणीव इ॰ बद्दल व्यापक शब्द. (क्रि॰ असणें; पडणें; भाजणें; जाळणें). २ आढळून आलेला दोष, अपराध; लावलेला बोल, डाग किंवा कळिमा; कलंक. (क्रि॰ आणणें; ठेवणें; येणें; पडणें). [नाट + बाट] नाटलाबाटला-वि. बाट लागलेला; बहिष्कृत; कलंकित. 'पंचां- पुढें येणार्‍या बखेड्यांत नाटल्याबाटल्यांच्या खटल्यांची संख्या जास्त याचें कारण जातिभेद.' -गांगा ३२.

नाट n A play with cowries; the cowries (usually five); the cross-lines drawn; the board on which the game is played. Evil fortune; unpropitiousness or unluckiness. नाट भाजणें or जाळणें (To burn the ill-luck.) To destroy or remove inauspiciousness or unpropitiousness; i. e. to make बोहणी or the first morning sale at all costs; or to do any thing daringly and desperately.

नाट nāṭa n A play with cowries: also the cowries (usually five): also the cross-lines drawn: also the board on which the game is played. 2 Evil fortune; unpropitiousness or unluckiness; some marring, blasting, mischievous power (conceived as the author of a hinderance or an injury). v लाग, लाव. Ex. आज कार्य व्हायाचें परंतु आज काय नाट लागलें तें समजेना. नाट भाजणें or जाळणें (To burn the ill-luck.) To destroy or remove inauspiciousness or unpropitiousness: i. e. to make बोहणी or the first morningsale at all costs; or to do anything daringly and desperately.

क्रिवि. १ हातोड्यानें ठोकलें असतां निघणार्‍या आवाजाप्रमाणें आवाज होऊन. २ -वि. रोख; प्रत्यक्ष; तत्काळ. 'ठाकठोक माझी प्राप्ति । पंगिस्त न होती आणिकांचे ।' -एभा १२.४० [ठोक] म्ह॰ ठाकठोक बोहणी रोख.

ठाकठोक ṭhākaṭhōka ad Imit. of the sound of reiterated strokes of a hammer &c. Pr. ठा0 बोहणी रोख.